circa 1510

De Heilige Catharina is op traditionele wijze afgebeeld. Zij draagt een kroon op het hoofd, terwijl zij met beide handen een omgekeerd boek vasthoudt, als symbool van haar overwinning op de vijftig filosofen. In haar rechterarm houdt zij het zwaard, waarmee zij onthoofd werd. Naast de Heilige het gebroken rad. Met haar rechtervoet vertreedt zij keizer Maxentius, die haar liet martelen. Kleur: resten van oude polychromie.

geheel hoogte: 121.00 cm
geheel breedte: 44.00 cm
geheel diepte: 33.00 cm

Jaarverslag/bulletin Vereniging Rembrandt 1961. Geen verdere publicaties, behalve museumbrief.

artikel over de Heilige Catharina, geschreven door Imelda van der Linden voor het tijdschrift van Historische Vereniging Die Goude, Tidinge, augustus 2012, nr. 3:

Patrones in de vergetelheid

Als jonge vrouw een keizer aanspreken over zijn doen en laten is nogal gedurfd, maar als je dat in de vierde eeuw na Christus in Rome deed en daarbij de discussie aanging over heidendom versus christendom, dan kan je wel spreken van een (over)moedige actie. Catharina, dochter van de  gouverneur van Alexandrië deed het, en dat is haar duur komen te staan, zij heeft het met haar leven moeten bekopen.
Nadat Catharina de discussie met de keizer was aangegaan, liet hij tientallen filosofen met haar in debat gaan. Het resultaat daarvan was dat niet Catharina overtuigd werd van haar ongelijk, maar dat zij de filosofen had overtuigd van de onjuistheid van het heidendom. De gevolgen waren desastreus. De filosofen werden op bevel van Maxentius onthoofd en Catharina zou moeten sterven door het rad. Het rad werd echter op wonderbaarlijke wijze vernietigd. Vervolgens werd ook zij onthoofd. Haar lichaam is later bijgezet in een klooster in de Sinaï dat nog steeds haar naam draagt.

Catharina is door haar dappere optreden en haar lijden een zeer populaire heilige geworden in de Middeleeuwen. Kerken, kapellen en kloosters zijn naar haar vernoemd, ambachtslieden kozen haar als patrones en zij diende als aanspreekster voor zwakken en zieken.  In het gasthuis van Gouda aan de Haven werd in 1367 het altaar aan haar gewijd, evenals een eeuw later de nieuw aangebouwde kapel. In deze zelfde kapel staat nu, onopvallend, als deel van de collectie van Museum Gouda, een beeld van Sint Catharina.
Het vriendelijk ogende beeld, waarvan de kleuren grotendeels verdwenen zijn, toont Catharina met haar attributen:  Een kroon op het hoofd ten teken van haar hoge afkomst, een boek in de hand vanwege haar wijsheid en een rad en zwaard verwijzen naar haar lijden en dood. Zij treedt met haar voet op een man; Maxentius.

De heilige Catharina is door de eeuwen heen op allerlei manieren uitgebeeld. Beeldhouwers en houtsnijders hebben haar vereeuwigd en op geschilderde altaarstukken is zij regelmatig terug te vinden. In de kapel van Museum Gouda hangt tegenover het kalkstenen beeld een altaarstuk van Cornelis Schut ‘De aanbidding van Maria’. Aan de linkerkant is Catharina afgebeeld. En, in de entree van het Museum, Achter de Kerk, is boven de balie een mozaïek  van haar aangebracht, een geschenk van de firma Goedewaagen uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Iets verder, maar toch dicht bij huis, in de Sint Jan, vinden we haar terug in glas 6 als beschermvrouwe van Margaretha van der Mark, de schenkster van het glas.

Historisch heeft het beeld in de kapel van Museum Gouda niets met de kapel en het gasthuis te maken want het is pas in 1961 aangekocht en komt van elders. Maar Catharina is Catharina, in welke uitvoering dan ook. Met het verdwijnen van de naam ‘Museum het Catharina Gasthuis’  is de van oudsher bestaande verbintenis tussen Catharina, de kapel en het oude gasthuisgebouw in de vergetelheid geraakt. De heilige Catharina verdient het om als naamgeefster en patrones haar positie weer aantoonbaar terug te krijgen. En wie weet, beschermt zij als tegenprestatie voortaan het Museum tegen kwaadwilligen en overige tegenspoed.

Foto-onderschrift bij beeld uit Catharina uit Museum Gouda  (Als grootste afbeelden!)
Heilige Catharina van Alexandrië. Plaats van vervaardiging onbekend, vermoedelijk  Troyes in Frankrijk,  16e eeuw. Kalksteen, sporen van polychromie. 122 cm hoog.
Collectie Museum Gouda (verworven met steun van de Vereniging Rembrandt en de Vereniging van Goudse Museumvrienden). foto Tom Haartsen.

Bij foto Schilderij Cornelis Schut (Tweede in grootte)
Cornelis Schut (1597-1655). De verheerlijking van Maria. Olieverf op doek, 229x203 cm. Collectie Museum Gouda (foto Wikipedia)

Foto Catharina klooster
Een van de oudste kloosters van de Christelijke wereld (vijfde eeuw )  het Catharina klooster in de Sinaï, Egypte. Relikwieën van Sint Catharina worden daar bewaard (foto Wikipedia)

Foto-onderschrift bij detail glas 6
Detail Glas 6, Sint Jan Gouda. Dirck Crabeth, 1571. Judith onthoofd Holofernus. Achter schenkster Margaretha van der Mark staat Sint Catharina, haar patrones.