Het Goudse gilde van de timmerlieden heeft een eigen altaar in de Sint-Janskerk. Daarvoor laten ze dit imposante altaarstuk maken. Het is gewijd aan Jozef, de beroemdste timmerman uit de Bijbel. Je ziet hier de belangrijke momenten uit zijn leven. Van zijn verloving met Maria, de geboorte van zijn zoon Christus, tot de vlucht van zijn gezin naar Egypte op het middenpaneel. Op de predella, het onderste deel van het altaarstuk, zie je de vier verschillende ambachten van het timmermansgilde.

Het leven van Jozef 
circa 1565 | Michiel Claesz.

The Gouda guild of carpenters had its own altar in the Church of Saint John, for which its members commissioned this imposing altarpiece. It was dedicated to Joseph, the famous carpenter from the Bible, and shows key moments from his life. From his engagement to Mary and the birth of his son, Christ, to his family’s flight to Egypt in the centre panel. The predella, the bottom part of the altarpiece, shows the four crafts included in the carpenters’ guild.

The life of Joseph 
around 1565 | Michiel Claesz.

26.
Michiel Claesz. (?-circa 1574)
Het leven van Jozef, circa 1565
Olieverf op paneel

Jozef, de beroemdste timmerman uit de Bijbel, is de beschermheilige van het timmermansgilde. Dit altaarstuk, gemaakt in opdracht van het gilde, is geheel aan hem gewijd. Terwijl Jozef vaak wordt afgebeeld als oude man, is hij hier in de kracht van zijn leven. Het middelste paneel toont de vlucht naar Egypte. Jozef beschermt zijn vrouw en kind tijdens deze avontuurlijke reis. 

(betreft inv.nrs. 55106, 55166 en 55235a=d)
Timmerheld
Het leven van Jozef
Michiel Claeszoon (? - circa 1574)
Olieverf op paneel
circa 1565
Goudse timmerlieden hebben in de zestiende eeuw hun eigen branchevereniging (gilde) en een eigen verzamelplek: hun altaar in de Sint-Janskerk. Jozef - de beroemdste timmerman uit de Bijbel - is natuurlijk hun held. Niet verwonderlijk dus dat het gilde hun nieuwe altaarstuk helemaal aan Jozef wijdt.
Een jonge held
Die hoofdrol voor Jozef is heel bijzonder. In de Bijbel is voor hem slechts een bijrolletje weggelegd en kunstenaars beelden hem vaak af als oude man. Maar in dit altaarstuk wordt Jozef neergezet als een jonge held in de kracht van zijn leven.
(buitenkant zijluiken)
Achterkant = voorkant 
Deze panelen lijken de achterkant te zijn, maar eigenlijk vormen ze de voorkant. Dichtgeklapt verbeelden ze samen de verloving van Jozef met Maria. Zo gesloten ziet het altaar er ook meestal uit, want alleen bij bijzondere religieuze gelegenheden wordt het geopend.
Goeie partij
Jozef is een knappe, jonge man: een begerenswaardige partij dus. Achter hem staan zijn rivalen, die ook een oogje hebben op de mooie Maria.
Hogepriester
De hogepriester brengt de handen van Maria en Jozef bij elkaar. Opvallend is dat hij geen priesterkleding draagt. Claeszoon maakt een soort bisschop van hem, en brengt zo het hele tafereel naar zijn eigen tijd van midden zestiende eeuw.
Zwanger
Maria is al zwanger, zonder dat ze seks heeft gehad met Jozef. Volgens het wonder heeft de Heilige Geest haar ‘bezwangerd’. Zoals de engel aan haar voorspelt, is zij in verwachting van Jezus, de Zoon van God.
Vriendinnen
Achter Maria staan haar vriendinnen. Eén van hen is ook zwanger. Waarschijnlijk is dit Maria’s nicht Elisabeth, die over enkele maanden Johannes de Doper zal baren.
(binnenkant zijluiken)
Kraamvisite
De herders (linkerpaneel) en de drie koningen (rechterpaneel) feliciteren Maria en Jozef met de geboorte van hun zoon.
(middenpaneel)
Kindermoord
Hier vluchten Jozef en Maria met Jezus naar Egypte. Zij zijn bang voor Koning Herodes, die van plan is om alle baby’s te vermoorden om daarmee te voorkomen dat de pasgeboren Jezus, Koning der Joden, opgroeit.
Veilig
De jonge Jozef met een zaag over zijn schouder, beschermt zijn vrouw en zoon tijdens hun avontuurlijke tocht naar Egypte. Door te vluchten redt hij zijn zoon van de dood.
Nieuw leven
De zaaiende man staat symbool voor het nieuwe leven.
Rome
Het landschap en de gebouwen zijn geïnspireerd op het oude Rome. Op de achtergrond zijn de moordende soldaten van Herodes zichtbaar. Helemaal links is de lelie te zien, symbool van de maagdelijkheid van Maria.
(predella)
Predella
Een predella is het voetstuk van een altaarstuk, vaak voorzien van kleine taferelen die te maken hebben met het hoofdonderwerp. In dit geval betreft dit het beroep van Jozef, patroonheilige van het Goudse timmermansgilde, opdrachtgever van dit drieluik.
Vier ambachten 
Van links naar rechts zijn de vier ambachten van het timmerliedengilde anno 1560 te zien: de scheepstimmerman, de timmerman, de schrijnwerker en de stoelendraaier.
(geheel)
Eén geheel of niet?
Het is niet helemaal zeker of deze panelen bij elkaar horen. Het is duidelijk dat ze thematisch een geheel vormen, maar in schilderstijl en ook afmetingen verschillen ze van elkaar. Michiel Claeszoon wordt gezien als de maker van het middenpaneel. De zijpanelen zijn mogelijk van een andere, nog onbekende schilder. Het kan ook zijn dat de zijluiken later aan het middenpaneel zijn toegevoegd.
Bewaard 
Dit altaarstuk is speciaal gemaakt voor de Sint-Janskerk. Toen deze katholieke kerk in 1573 overging in protestantse handen, is dit altaarstuk uit de kerk gehaald en eeuwenlang bewaard in het Weeshuis. Pas in 1872 wordt het  opnieuw getoond bij het zeshonderdjarig bestaan van de stad Gouda.

(regarding inv.nos. 55106, 55166 en 55235a=d)
The hero of all carpenters
Joseph Altarpiece
Michiel Claeszoon (? – ca. 1574)
Oil on panel
Ca.  1565
In the 16th-century, the carpenters of Gouda had their own guild and meeting place, their very own altar at St John’s Church. Needless to say, they all looked up to Joseph – the best-known carpenter of the Holy Bible. It therefore comes as no surprise that the guild dedicated its new altarpiece entirely to Joseph.
A young hero
In this piece, Joseph takes centre stage, which is very unusual, because in the Bible he was merely a ‘supporting act’ and artists usually depicted him as an old man. In this altarpiece, however, Joseph is a man in the prime of life.
(outer side wings)
Back = front 
These panels look like back panels, but in reality they are front panels. Once closed, the two panels together depict the engagement of Mary and Joseph. The altarpiece is usually displayed like this – closed – and it is only opened on special religious occasions.
A good catch
Joseph is a young, handsome man – a good catch, so to speak. Behind him we see his rivals, who also have their eyes on the beautiful Mary.
High priest
The high priest joins Mary and Joseph’s hands. What is remarkable is that he does not wear a robe. Claeszoon turns him into a bishop-like figure, bringing the entire scene into his time, the mid-16th century.
Pregnancy
Mary is already pregnant, without having had intercourse with Joseph, as the Holy Spirit miraculously impregnated her. The archangel tells her she is expecting Jesus, the Son of God.
Friends
Behind Mary we see her friends, including one who is also pregnant. This is probably Elizabeth, Mary’s cousin, who gave birth to John the Baptist a few months later.
(inner side wings)
Visit to baby Jesus
The shepherds (left panel) and the three kings (right panel) congratulate Mary and Joseph on the arrival of their son.
(center panel)
Infanticide
This panel depicts Mary and Joseph’s escape to Egypt. They are running away from King Herod, who is planning to kill all babies to prevent that the newly born Jesus, King of the Jews, grows up to become the man we all know today.
Safe
A young Joseph, carrying a saw over his shoulder, is protecting his wife and son on their adventurous journey to Egypt. Escaping saved their son’s life.
New life
The sowing man is a symbol of new life.
Rome
The landscape and the buildings are inspired by Ancient Rome. In the background we see the murderous soldiers of King Herod. The lily on the far left symbolises Mary’s virginity.
(predella)
Predella
The ‘predella’ is the base of the altarpiece, which is often decorated with small scenes linked to the main theme. In this case, they refer to carpentry, the trade of Joseph, who was the patron saint of the carpenters’ guild of Gouda, which commissioned this triptych.
Four trades
The four trades of the carpenters’ guild in 1560 are illustrated from left to right – the shipwright, the carpenter, the cabinet maker and the chair maker.
(whole)
A single whole – or maybe not?
It is not entirely clear whether or not these panels belong to one single artwork. What we do know is that they share the same theme, but their painting style and dimensions differ. It is thought that Michiel Claeszoon created the middle panel. Possibly, the panels on the sides were painted by a different, unidentified painter. Another possibility is that they were added to the middle panel at a later stage.
Preservation
This altarpiece was specifically made for the Church of St John. When this Catholic church turned Protestant in 1573, the altarpiece was removed from the church and for centuries, it was stored at the orphanage. It was only in 1872 that it was once again put on display to celebrate the 600-year anniversary of the city of Gouda.

23. Onderpaneel van het Sint-Jozefaltaar van de timmerlieden in de Sint-Janskerk

Het paneel laat de diverse timmerlieden zien, waarvan Jozef de schutspatroon is. Op de scheepswerf is de middeleeuwse Hollandse scheepsbouwtechniek afgebeeld, waarbij eerst het vlak gelegd wordt en de stevens en huidgangen gesteld worden en later de leggers en wrangen aangebracht worden.

Michiel Claesz (? - Gouda ca. 1574)
De vlucht naar Egypte (middenpaneel); De Aanbidding der herders (links); De Aanbidding der Wijzen (rechts); De verloving van Jozef en Maria (achterzijde zijluiken); De vier ambachten van het gilde der timmerlieden(predella)
paneel
ca. 1560
inv.nrs. 55106, 55166, 55235a=d

Het is niet zeker of deze drie panelen bijeen horen: daarom hangen ze niet aan elkaar, al was dat lange tijd wel het geval. Duidelijk is wel dat ze samen met de predella een thematisch geheel vormen, al verschillen ze in stijl van schilderen en ook in afmetingen van elkaar. Misschien zijn de zijluiken later aan het middenpaneel toegevoegd. Tesamen vormen ze een cyclus met de belangrijke momenten uit het leven van Jozef. Deze was de patroonheilige van het gilde der timmerlieden, dat een altaar bezat in het koor van de St.-Janskerk.

Michiel Claesz (? - Gouda ca. 1574)
The Flight into Egypt (middle); The Adoration of the Shepherds (left); The Adoration of the Magi (right); The Betrothal of Joseph and Mary  (rear); The Four trades of the Guild of the Carpenters (predella)
panel
ca. 1560
inv.nos. 55106, 55166, 55235a=d

It is by no means certain that these panels belong together: therefore they are not presented as a triptych, although they were kept as such for a considerable time. Together with the predella, the panels form a thematic whole, even if they differ in style of painting and in dimensions. Perhaps the panels were joined later on. They make up a cycle dedicated to St. Joseph and show important moments in the saint's life. He was the patron saint of the Carpenters' Guild, which possessed an altar in the choir of the St. Janskerk.