- Objectnummer15546
- TitelHoekkast voor het bewaren van de glazen van de Goudse schutterij.
- Vervaardiger
- Datum
1738
- Beschrijving
Zwarte hoekkast voor het bewaren van de glazen van de Goudse schutterij. In de kast zijn consoles aangebracht om glazen op te zetten. Op de achterwand aan de binnenkant is het wapen van Gouda geschilderd. Het raam wordt er vanaf de bovenkant voorgeschoven.
- Nu te zien in het museum
- Soort object
- CollectieSchuttersgilde
- Materiaal
- Formaat
- Opschrift(en)
- soortdatering
- positievoorkant kast, bovenin
- inhoud1738
- beschrijvingGeschilderd in goudkleurige cijfers.
- LiteratuurDe glazen kast van de Goudse Schutters.Post, Geert153 t/m 159Artikel in Tidinge 4, jaargang 37, november 2019.
- Catalogus van het Stedelijk Museum te Gouda.catalogusnummer 233
- Documentatie
Catalogus 1885: 233. Een fraaie Buffetkast (??) en inwendig met verguld lof- en snijwerk. In 1738 aan den schuttersraad geschonken door den Colonel Mr . Gerard van Brandwijk heer van Bleskengrave, de kapiteinen Jan de Kedts, Mr. Vincent van Kijck, Hendrik van Heuven en Mr. Willem Decker heer van Urcem, en de luitenants Magnus Pluym, Jacobus Blom, Jan van Breda en Gerrit Boon. Het buffet is in 1856 gerepareerd en opnieuw beschilderd.
In het jaarverslag van 1944-eerste helft 1945 staat bij ‘Restauraties’: Het bokalenhoekkastje van de Schutterij uit 1738 werd in den muur van het Ruim opgesteld en hersteld.
Deze kast werd oorspronkelijk gesloten met behulp van een schuifdeur van zwart hout met goudkleurige ornamenten. Bovenop de kast zijn de touwen en katrollen zichtbaar waarmee de kast kon worden geopend. Links en rechts onderin de kast kunnen twee houten latten worden verwijderd (vastgezet met een schroef) waarachter de oorsponkelijke gewichten nog zitten. De oude schuifdeur is verloren gegaan. Het onderste deel van de kast werd afgesloten met behulp van een scharnierende klep met ornament (inventarisnummer 06849). In de halfronde rand zit een slot. Zie het artikel De glazenkast van de Goudse Schutters (Tidinge 4, jaargang 37, november 2019, pag. 153 t/m 159) voor een foto uit de jaren vijftig genomen in het Ruim van Museum het Catharina Gasthuis waarop de oorspronkelijke deur en klep nog te zien zijn.
- Tekstentekst vaste opstelling NL (2021)
Drinken is een belangrijke sociale bezigheid van de schutterij. Tijdens de schuttersmaaltijden wordt er uitgebreid getoost op elkaar, de prins, de staat en de stad. Een speciale zilveren beker, te zien in het midden van de kast, wordt gebruikt bij de benoeming van nieuwe leden. Om deze zogenoemde installatiekop en de dure gegraveerde glazen veilig op te bergen, is in 1738 deze sierlijke buffetkast gemaakt.
Buffetkast van de Goudse schutterij
1738 - tekst vaste opstelling ENG (2021)
Drinking was an important social activity of the civic guard. During their festive meals, the civic guards raised many glasses to drink to each other, the prince, the state, and the city. A special silver cup, which can be seen at the centre of the cupboard, was used on the appointment of new members. This decorative sideboard was made in 1738 for the safe storage of this so-called ‘installation cup’ and the expensive engraved glasses.
Sideboard of the Gouda civic guard
1738 - tekst vaste opstelling NL
‘Het orgel van drinkpocalen’.
Schuttersbijeenkomsten waren drinkgelagen. Dat beeld is overdreven maar niet helemaal onterecht. Veel bijeenkomsten werden inderdaad afgesloten met een goed glas. In 1738 schonk de schuttersraad een buffetkast om haar glazen in te bewaren. De kast werd aan de binnenzijde beschilderd met het stadswapen van Gouda.
De krijgsraad verplichtte zich ‘de Buffetkas altijd ordentelijk te moeten onderhouden, en de fouten die daaraan mogten komen, te repareeren.’ Ook moest een schutter die een glas brak zelf zorgen voor vervanging door een zelfde exemplaar. In de kast stond de ‘installatiekop’, versierd met de gestalte van Pallas Athene. Deze werd gebruikt bij de benoeming van nieuwe leden van de schuttersraad. Verder stond in de kast ‘een orgel van drinkpocaalen met emblemata’. Sommige glazen zijn bewaard gebleven, vaak in een latere versie. Het is meestal Engels glas uit de achttiende of negentiende eeuw dat vervolgens in Holland werd gegraveerd.
1 Wijnglas met stadswapen Gouda geflankeerd door twee leeuwen (radgravure)
inv. nr. 20.278
2 Wijnglas met twee elkaar begroetende heren, stadswapens Gouda en Amsterdam; tekst: ‘DE GOEDE HARMONIE VAN DE TWE[E]STEDEN’ (radgravure)
inv. nr. 20.347
3 Wijnglas met landschap en kasteel (radgravure)
inv. nr. 20.305
4 Wijnglas met stadswapen van Gouda geflankeerd door twee leeuwen (radgravure)
inv. nr. 20.313
5 Wijnglas met driemaster, tekst: ‘ ’T WELVAAREN VAN HOLLANDIA’ (radgravure)
inv. nr. 20.309
6 Wijnglas met stadswapen van Gouda, motto ‘PER ASPERA AD ASTRA’; tekst: ‘Welvaeren En Lang Leevende Eedle Heern / Borgermesters der Stad / Blayd schap in Vreyheyt’ (radgravure)
inv. nr. 20.349
7 Wijnglas met druivenranken, plantenmotieven (radgravure)
inv. nr. 20.321
8 Wijnglas met wapenschild stadhouder Willem III van Oranje (radgravure)
inv. nr. 20.312
9 Installatiebokaal, bekroond met figuur Pallas Athene
Stadskeur: Gouda; Hollandse leeuw; jaarletter X (1679); meesterteken: hoefijzer (Pieter Willemsz Verhouf)
verguld zilver, gedateerd 1679
inv. nr. 20.474
10 Wijnglas met rozen; tekst: ‘LAETARE’ [‘Verheugt U’] (radgravure)
inv. nr. 20.276
11 Wijnglas met Pallas Athene met schild waarop St. Joris en draak (diamantgravure)
inv. nr. 20.291
12 Wijnglas met wapenschild Holland geflankeerd door twee leeuwen (radgravure)
inv. nr. 54.785
13 Wijnglas met stadswapen Amsterdam (radgravure)
inv. nr. 20.310
14 Wijnglas met driemaster en monogram ‘CWC’ [Westindische Compagnie] (radgravure)
inv. nr. 20.279
15 Album amicorum van de krijgsraad der Goudse schutterij, geschonken door Hubert van Eijck ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de ‘installatie-kop’, 6 december 1779
inv. nr. 07564 - tekst vaste opstelling ENG
Tthe ‘organ of drinking glasses’
Official meetings by town militias were bouts of hard drinking. This image may be exagerated but there is some truth in it as well. Many meetings were indeed concluded by drinking wine. In 1738 the Gouda militia guild was honoured by its council with a cupboard for the ceremonial drinking glasses. On the inside, the cupboard is painted with the city coat of arms.
The College of the Militia Council obliged itself to safeguard the buffet and to have it repaired if necessary. This also counted for the glasses which often were damaged during the guild’s festivities. In the cupboard can be found the gilded silver ‘installation cup’ crowned with the figure of Pallas Athena. This cup was used at the installation of new members of the council. Furthermore ‘an organ of drinking cups with emblems’ was kept in it. Some glasses have come down to us, albeit often in a later version. Most of the glasses are eighteenth or nineteenth century and are of English manufacture.
1 Wineglass with city coat of arms of Gouda flanked by two lions (wheel engraving)
inv. no. 20.278
2 Wineglass with two gentlemen saluting, city coat of arms of Gouda and Amsterdam; text: ‘To the good harmony of the two cities’ (wheel engraving)
inv. no. 20.347
3 Wineglass with landscape with castle (wheel engraving)
inv. no. 20.305
4 Wineglass with city coat of arms of Gouda flanked by two lions (wheel engraving)
inv. no. 20.313
5 Wineglass with three-master; text: ‘To the prosperity of Hollandia’ (wheel engraving)
inv. no. 20.309
6 Wineglass with city coat of arms of Gouda with device ‘PER ASPERA AD ASTRA’ [‘Through the thorns to the stars’]; text ‘To the prosperity and Long Living Lord Mayors of the City / Joy in Freedom’ (wheel engraving)
inv. no. 20.349
7 Wineglass with grapevines and floral motifs (wheel engraving)
inv. no. 20.321
8 Wineglass with coat of arms Willem III of Orange (wheel engraving)
inv. no. 20.312
9 Installation cup, crowned with the figure of Pallas Athena [?]
gilded silver
Hallmark: Gouda; Holland lion; yearletter X (1679); maker’s mark: horseshoe (Pieter Willemsz Verhouf)
inv. no. 20.474
10 Wineglass with roses and text ‘LAETARE’ (‘Be happy’) (wheel engraving)
inv. no. 20.276
11 Wineglass with Pallas Athena with shield depicting St. George slaying the dragon (diamond engraving)
inv. no. 20.291
12 Wineglass with provincial coat of arms of Holland flanked by two lions (wheel engraving)
inv. no. 54.785
13 Wineglass with city coat of arms of Amsterdam (wheel engraving)
inv. no. 20.310
14 Wineglass with three-master and monogram ‘CWC’ [West Indies Company] (wheel engraving)
inv. no. 20.279
15 Album amicorum of the College of the Gouda Militia Council, presented by Hubert van Eijck on the occasion of the 100th anniversary of the ‘installation-cup’, 6th december 1779
inv. no. 07.564

