1603

Vijzel met opschrift: Jan Burgerhuys me fecit Soli Deo Gloria 1603, met bijbehorende voet en stamper.

uit notulen museumcommissie:

22 augustus 1949
Wat de antieke vijzels uit de Gemeenteapotheek betreft, die geplaatst zouden moeten worden in en bij de Chirurgijnsgildekamer is de voorz. Wat huiverig om deze kwestie van verschuiving van gemeentegoederen aan te snijden.

14 september 1950
De secretaris dringt er nogmaals op aan dat de vijzel uit 1603 van de Gemeente Apotheek overgebracht zal worden naar het Museum. De voorzitter belooft deze zaak met de Gemeenteapotheker Mej. Van Bommel te bespreken.

E. Grendel, Van gasthuisapotheek tot museumapotheek (Alphen aan den Rijn 1979) 7-8:

'Zo kocht Luitenant Vrythof in 1682 ook gereetschap en een koperen verneuys, terwijl apotheker Crabeth een grote en een kleine bronzen vijzel aanschafte. De grote bronzen vijzel is gegoten door Jan Burgerhuys in 1632 met het opschrift: "Soli Deo Gloria". Hij weegt 144 pond en 2 ons en hij werd betaald volgens zijn gewicht, 12 stuivers per pond. De kleine bronzen vijzel is gegoten door Schalckwyck in 1658. Beide vijzels zijn nog aanwezig in de museumapotheek'.

Van beide vijzels is op pagina 8 en 9 een foto afgedrukt. De grote vijzel heeft op de foto het jaartal 1603. Het jaar 1603 is correct en niet het door Grendel in de tekst opgenomen 1632.

Zie voor de vijzels ook: E. Grendel, De ontwikkeling van de artsenijbereidkunde in Gouda tot 1865 (Gouda, z.j. [1957]) 88, 311. Op pagina 311 dateert Grendel de kleine vijzel in 1685 in plaats van in (het juiste) 1658.

De gasthuisapotheek is in de 18de eeuw tevens stadsapotheek (gemeenteapotheek) geworden. Ze bedienden eenzelfde doelgroep: arme Gouwenaars. Na 1910, toen het Catharina Gasthuis ophield ziekenhuis te zijn, was de apotheek uitsluitend gemeenteapotheek. De gemeenteapotheek is in 1954, toen het achterste deel van het Catharina Gastuishuis bij het museum werd getrokken, uit het pand verdwenen. De vijzels zijn toen waarschijnlijk aan het museum afgestaan. Conclusie: de vijzels zijn overgegaan van de gasthuisapotheek/stadsapotheek naar de gemeenteapotheek en vervolgens naar de museumapotheek.